Autyzm to wyjątkowy sposób rozwoju. Osoby nieneurotypowe funkcjonują inaczej niż neurotypowe. Osoby autystyczne inaczej się komunikują, budują relacje, wyrażają emocje, uczą się i doświadczają świata. Każda z nich jest jedyna w swoim rodzaju, a nasilenie poszczególnych cech autyzmu jest kwestią indywidualną. Spektrum obejmuje wiele aspektów życia, wpływając na rozwój w różnych obszarach. To właśnie sprawia, że dzieci z autyzmem podążają własną ścieżką rozwoju.
W tym artykule przyjrzymy się spektrum autyzmu. Wyjaśnimy, czym jest i jakie są jego objawy.
SPIS TREŚCI:
- Czym jest autyzm?
- Oznaki autyzmu w pierwszym roku życia
- Oznaki autyzmu w drugim roku życia
- Autyzm – podsumowanie
Czym jest autyzm?
Autyzm, aktualnie określany jako spektrum, objawia się trudnościami w relacjach społecznych, komunikacji oraz także powtarzalnymi, stereotypowymi zachowaniami. Jest to zaburzenie rozwojowe, diagnozowane u około 1 na 100 dzieci w Europie, zazwyczaj przed ukończeniem przez nie 3. roku życia.
Autyzm nie jest chorobą, lecz zaburzeniem rozwojowym, co oznacza, że ścieżka rozwoju osoby autystycznej różni się od typowego wzorca. Jako, że jest to spektrum, oznacza to, że objawy mogą się różnić u każdej osoby. Dzieci dotknięte tym zaburzeniem mogą wykazywać różne natężenie zachowań i cech. Badania z ostatnich lat sugerują, że objawy autyzmu u dziewczynek mogą różnić się od tych występujących u chłopców, co często prowadzi do późniejszej diagnozy u dziewcząt lub jej braku.
Diagnoza opiera się na obserwacji zachowań i cech w trzech kluczowych obszarach, do których należą:
- interakcje społeczne;
- komunikacja;
- powtarzalne, stereotypowe zachowania.
Osoby w spektrum mają trudności w rozumieniu zachowań innych ludzi, często nie rozumieją, jak inni się czują i co myślą. Trudno im nawiązywać przyjaźnie i radzić sobie w codziennych sytuacjach. Mogą także mieć problemy z rozumieniem gestów i odczytywaniem mimiki twarzy.
Oznaki autyzmu w pierwszym roku życia
Oznaki autyzmu w pierwszym roku życia mogą być subtelne i różnić się u poszczególnych dzieci, ale istnieją pewne charakterystyczne zachowania, które mogą wskazywać na wystąpienie tego zaburzenia. Wczesne zauważenie tych oznak jest ważne. Dzięki temu można podjąć odpowiednie kroki diagnostyczne i interwencyjne. Taka obserwacja w dobrym żłobku i współpraca z rodzicami są bardzo ważne. Oto niektóre z potencjalnych oznak autyzmu w pierwszym roku życia:
- Brak typowych reakcji społecznych
- Maluch rzadko się uśmiecha w odpowiedzi na uśmiech opiekunów;
- Dziecko nie reaguje, gdy jest wołane po imieniu, nawet po wielu powtórzeniach;
- Niemowlę unika kontaktu wzrokowego, nie patrzy w oczy podczas karmienia czy interakcji z opiekunami.
- Trudności w komunikacji
- Do około 6-9. miesiąca życia mały człowiek nie wydaje dźwięków gaworzenia lub wydaje je bardzo rzadko;
- Dziecko nie używa gestów, takich jak wskazywanie czy machanie, aby komunikować się z innymi.
- Problemy z reakcjami sensorycznymi
- Niemowlę może być nadmiernie wrażliwe na dźwięki, światło czy dotyk, lub przeciwnie, wydawać się nieświadome otoczenia.
- Powtarzalne zachowania
- Maluch może wykonywać powtarzalne ruchy ciała, takie jak machanie rękami, kołysanie, kręcenie się wokół własnej osi;
- Dziecko może wykazywać nadmierne zainteresowanie jednym przedmiotem, ignorując inne zabawki czy aktywności.
Wczesne zauważenie tych oznak i skonsultowanie się ze specjalistą, takim jak pediatra, może pomóc w szybkim postawieniu diagnozy i rozpoczęciu odpowiednich interwencji. Wczesna interwencja jest kluczowa dla wsparcia rozwoju dziecka z autyzmem.
Oznaki autyzmu w drugim roku życia
W drugim roku życia oznaki autyzmu mogą stać się bardziej wyraźne. Mogą zostać zauważone także przez opiekunów w żłobku. Choć każde dziecko rozwija się w swoim tempie, to pewne zachowania mogą sugerować obecność spektrum.
- Trudności w komunikacji
- Dwulatek nie mówi żadnych słów do 16. miesiąca życia lub nie używa prostych zdań do 24. miesiąca;
- Dziecko nie używa gestów, takich jak wskazywanie, machanie czy przytulanie.
- Problemy w interakcjach społecznych
- Maluch może nie wykazywać chęci zabawy z rówieśnikami lub unikać kontaktu z nimi;
- Młody człowiek może nie dzielić się z innymi swoimi zainteresowaniami czy radością (np. nie przynosi zabawek, aby pokazać je innym).
- Powtarzalne i restrykcyjne zachowania
- Malec bywa niezwykle przywiązany do rutyn i reaguje negatywnie na wszelkie zmiany w otoczeniu czy codziennych czynnościach;
- Dziecko może bawić się zabawkami w nietypowy sposób, na przykład układając je w linii, zamiast bawić się nimi zgodnie z ich przeznaczeniem.
- Problemy sensoryczne
- Dziecko miewa trudności w regulowaniu emocji, reagując nieproporcjonalnie gwałtownie na małe zmiany czy frustracje.
- Brak odpowiednich reakcji emocjonalnych
- Maluch może mieć problemy z wyrażaniem emocji w sposób adekwatny do sytuacji, co może prowadzić do frustracji i trudności w interakcjach z innymi.
Zauważenie tych oznak w drugim roku życia dziecka i skonsultowanie się ze specjalistą, takim jak pediatra, psycholog dziecięcy czy neurolog, może pomóc w szybkiej diagnozie i rozpoczęciu odpowiednich interwencji. Współpraca z opiekunem w żłobku to podstawa. O tym, kim jest opiekun możesz przeczytać na naszym blogu.
Autyzm – podsumowanie
Autyzm jest złożonym zaburzeniem neurobiologicznym, które wpływa na wiele aspektów życia osoby nim dotkniętej oraz także jej rodziny. Dzięki wczesnej diagnozie, odpowiednim terapiom i wsparciu, osoby w spektrum mogą rozwijać swoje umiejętności i prowadzić satysfakcjonujące życie. Kluczowe jest zwiększenie świadomości społecznej oraz promowanie akceptacji i integracji osób z autyzmem w różnych sferach życia.
